بیماری واریکوسل
به گزارش وبلاگ تور امنستان، واریکوسل یا واریسی شدن عروق بیضه شایعترین بیماری مردان پس از بلوغ می باشد و 10درصد مردان بالغ به آن مبتلا می باشند. واریکوسل شایعترین عامل ناباروری مردان می باشد. سن شروع بیماری معمولا در زمان بلوغ و یا بلافاصله پس از بلوغ می باشد ولی در سن کمتر یا سن بالا هم ممکن است ایجاد گردد.
بیماری واریکوسل
نویسنده: دکتر مجید حقیقت زاده*
بیماری واریکوسل چیست ؟
واریکوسل یا واریسی شدن عروق بیضه شایعترین بیماری مردان پس از بلوغ می باشد و 10درصد مردان بالغ به آن مبتلا می باشند. واریکوسل شایعترین عامل ناباروری مردان می باشد. سن شروع بیماری معمولا در زمان بلوغ و یا بلافاصله پس از بلوغ می باشد ولی در سن کمتر یا سن بالا هم ممکن است ایجاد شود.عامل ایجاد بیماری واریکوسل چیست ؟
بیماری واریکوسل با واریسی شدن و گشادشدن عروق وریدی (سیاهرگهای) بیضه ظاهر می شود که در دو گروه اولیه و ثانویه تقسیم بندی می شود. در نوع اولیه، هیچ عامل ایجادکننده مشخصی وجود ندارد، گرچه تئوری اشکال در دریچه های لانه کبوتری وریدهای بیضه، طولانی بودن جهت این وریدها و احتمال اثر فشاری سایر عروق و احشاء شکمی مطرح می باشد ولی هنوز علت مشخصی برای آن ثابت نشده است.این نوع عامل عمده واریکوسل است و 90درصد در سمت چپ می باشد. نوع ثانویه که بدنبال وجود عامل مشخص ایجادکننده انسداد در عروق داخل شکم ایجاد می شود درصد کمی از واریکوسل ها را شامل میشود و علت ایجادکننده آن غالبا توده های شکمی، بخصوص تومورهای بدخیم می باشد که تشخیص آن مهم و حیاتی است.
علایم بیماری واریکوسل چیست ؟
بیمار ممکن است با شکایت بزرگی، یا عدم تقارن بیضه ها، یا درد بیضه، و یا پس از ازدواج، با ناباروری مراجعه کند. ولی شایعترین فرم آن، بدون علامت، و بطور اتفاقی، حین معاینه، متوجه آن می گردند. درمعاینه، بزرگی و تورم عروق بیضه، بخصوص در سمت چپ مشهود است و درحالت ایستاده، و یا افزایش فشار شکمی تشدید می یابد و در حالت خوابیده از بین می رود (درصورتی که تورم عروق درحالت خوابیده از بین نرفت، بایستی به نوع ثانویه آن شک کرد.)افتراق واریکوسل ازنظر شدت بیماری:
بیماری واریکوسل ازنظر شدت به 3 درجه تقسیم بندی می شود. در نوع درجه 1 اتساع عروق فقط حین فشار شکمی در لمس از طریق پزشک قابل لمس، و تشخیص می باشد. در نوع درجه 2 با فشار شکمی، اتساع عروق، قابل مشاهده می شود. و در نوع درجه 3 حتی بدون فشار شکمی، اتساع عروق، درحالت ایستاده قابل مشاهده می باشد. لازم به ذکر است نوع درجه 3 آن ازنظر قانون خدمت سربازی در ایران معافیت دائم و انواع درجه 1 و 2 معافیت از رزم خواهد داشت.
چه بیماری احتیاج به درمان دارد ؟
همانگونه که گفته شد 10درصد مردان پس از سن بلوغ درجاتی از واریکوسل دارند ولی همه آنها احتیاج به درمان ندارند. اگر واریکوسل برای فرد، عارضه ای ایجاد کند لازم است درمان انجام شود. درغیراینصورت احتیاج به درمانی نیست.عوارض واریکوسل چیست ؟
عوارض واریکوسل شامل ایجاد درد، آتروفی (کوچک شدن سایز و نرم شدن قوام بیضه) و ناباروری می باشد. درد ناشی از واریکوسل دردی با کیفت احساس سنگینی، که با فعالیت و ایستادن تشدید یافته و با استراحت بهبود می یابد.آیا بیمار مبتلا به واریکوسل بدون عارضه احتیاج به پیگیری دارد ؟
بلی؛ همان گونه که گفته شد اگر واریکوسل عارضه ای ایجاد نکند احتیاج به درمان نیست. ولی لازم است بیمار بصورت ماهانه، خود را معاینه کند. و درصورت کوچک شدن سایز بیضه، و یا تغییر در قوام آن، لازم است از طریق پزشک معاینه شود.همچنین اگر بیمار مبتلا به واریکوسل ازدواج نکرده و یا خواستار داشتن فرزند دیگری در آینده می باشد، بایستی هر 6 ماه با آزمایش اسپرم، ازنظر باروری بررسی شود و درصورت شروع تقییرات و ضعیف شدن نطفه احتیاج به درمان دارد.
آیا درمان دارویی برای واریکوسل وجود دارد ؟
جواب : خیر. درمان واریکوسل فقط اقدامات مداخله گرانه (غیردرمان خوراکی یا دریافت دارو ازطریق تزریق) می باشد. در ساده ترین روش تزریق مواد ایجادکننده انسداد عروق از طریق پوست بداخل وریدهای بیضه مبتلاست که این روش درصد پیروزیت کمتر و عارضه درد مزمن و یا هیدروسل بیشتری می باشد.روشهای جراحی واریکوسل چیست ؟
جراحی واریکوسل یا به اصطلاح پزشکی واریکوسلکتومی اقدام به بستن وریدهای بیضه مبتلا می باشد که پس از انسداد این وریدها بتدریج بعلت عدم حرکت خون، وریدهای مسدود شده کوچک شده و از بین می رود و واریکوسل برطرف می شود. این اقدام از طریق برش کوچکی بر روی پوست شکم به طول 4-2 سانتیمتر قابل انجام است.روشهای تازه جراحی واریکوسلکتومی چیست ؟
روشهای تازه واریکوسلکتومی یکی انسداد عروق از طریق کاتتریزاسیون وریدی و انسداد عروق مبتلا است. که هزینه آن بالاست و درصد پیروزیت آن بالا نیست ولی بصورت سرپایی و با کمترین درد انجام می شود.روش لاپاروسکوپی (laparoscopic varicocelectomy) که امتیاز آن برش کوچکتر و بزرگنمایی حین جراحی، ولی بعلت عدم دسترسی جراح به وریدهای فرعی، احتمال عود واریکوسل بیشتر است و همچنین سه برش بر روی پوست بجای یک برش انجام می گیرد.
روش میکروسرجری (microsurgical varicocelectomy) که به عقیده بسیاری بهترین روش جراحی واریکوسلکتومی می باشد. امتیازات آن بزرگنمایی حین جراحی و دسترسی به تمامی وریدهای فرعی می باشد ولی مدت زمان جراحی طولانی تر می شود و ازنظر تکنیکی هم مشکل می باشد.
امتیازات روش میکروسرجری نسبت به روش معمولی واریکوسلکتومی چیست ؟
در روش میکروسرجری با توجه به استفاده از میکروسکوپ حین جراحی و بزرگنمایی جراح، قادر است با دقت بیشتر وریدها را از شریان (سرخرگ) و عروق لنفاتیک (عروق برنده آب) جدا کند و فقط وریدها را مسدود نماید.همچنین وریدهای با سایز کوچک را که استعداد واریسی شدن در آینده دارد و منشاء عود واریکوسل درآینده خواهد بود. در روش جراحی معمولی قابل تشخیص نمی باشد درحالیکه در روش میکرسرجری بعلت بزرگنمایی 6-4 برابر از طریق میکروسکوپ، جراح قادر است این وریدهای کوچک را هم مشاهده کند و از عروق لنفاتیک و شریان مجزا نماید و مسدود کند.
در نتیجه شانس عود واریکوسل در این روش بسیار کمتر و حدود نیم درصد (یعنی پیروزیت 5/99 درصد) می باشد همچنین بعلت قابلیت بهتر در تمایز شریان و لنفاتیک و حفظ آنها احتمال آتروفی بیضه بدنبال جراح و یا ایجاد هیدروسل (آب آوردگی بیضه) بسیار نادر می باشد.
آیا واریکوسلکتومی عارضه ای دارد ؟
درجواب بایستی گفت که هر اقدام پزشکی احتمال عارضه دارد همانگونه که عدم درمان واریکوسل هم احتمال بروز عارضه دارد.عوارض واریکوسلکتومی شامل:
1. احتمال عود واریکوسل که در روش معمولی و سنتی واریکوسلکتومی 25% - 5% ذکر شده و در روش میکروسرجری نیم درصد می باشد.2. ایجاد هیدروسل (آب آوردگی بیضه) که احتمال آن در روش معمولی جراحی واریکوسلکتومی 15- 5 درصد و در روش میکروسرجری بسیار نادر گزارش شده است.
3. عارضه سوم احتمال آتروفی بیضه که در روش جراحی معمولی کمتر از 3% و در روش میکروسرجری بسیار نادر گزارش شده است. (اینجانب طی حدود 700 مورد واریکوسلکتومی میکروسرجری که انجام داده ام 4 مورد عود و هیچ مورد هیدروسل یا آتروفی نداشته ام. در حالیکه بیش از 200 مورد از این بیماران، مواردی بوده اند که قبلا در مراکز مختلف تحت عمل واریکوسلکتومی به روش معمولی قرار گرفته بودند ولی واریکوسل برطرف نشده بوده و یا عود کرده بود که مجددا تحت عمل واریکوسلکتومی میکروسرجری قرار گرفتند و پیروز بوده است.)
آیا عمل جراحی واریکوسلکتومی منجر به معلولیت یا ناباروری می شود ؟
این سؤالی است که بسیاری از بیماران قبل از جراحی سؤال می کنند و درجواب بایستی گفت که عمل واریکوسلکتومی جهت درمان یا جلوگیری از ناباروری انجام می شود و خود منجر به ناباروری نمی شود و پس از جراحی هم فرد می تواند به فعالیتهای عادی روزمره و انجام ورزش و کار بطور معمول و قبل از جراحی بازشود. لذا معلولیتی ایجاد نمی کند.پی نوشت ها :
*جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری
منبع:www.drhaghighat.ir/ع
منبع: راسخون